Posted in: Wijn en olijfolie

Onze olijfolie

Dit jaar was een moeilijk jaar voor olijven. In het voorjaar heeft het erg veel geregend en daarnaast is er een fikse hagelstorm geweest. Olijfbomen zijn afhankelijk van de wind en regen voor een goede kruisbestuiving. Regent het teveel dan werkt het niet. Regent het te weinig, idem. Waait het niet dan is dat een probleem, waait het teveel dan ook.

Er hingen dus niet veel olijven aan de bomen. Om ons heen werd flink gemopperd, maar bijna iedereen is toch gaan plukken. Twee mensen in de buurt hebben het erbij laten zitten omdat de opbrengst te laag zou zijn. Die mopperen het hardst.

Wij hebben een weekend keihard gewerkt om zoveel mogelijk olijven te plukken en hebben in totaal bijna 42 kilo olie (van ruim 300 kilo olijven). We zijn er dik tevreden mee! Dat was alweer twee weken geleden! We eten bijna elke dag minstens één bruschetta. Heerlijk!

Toen we de olie hebben opgehaald hebben we voor die avond een beetje olie in een glazen pot gedaan. Het verschil tussen de nieuwe en oude olie is altijd weer enorm:

Over een paar weken is de nieuwe olie minder troebel en over een paar maanden is de groene kleur ook helemaal weg. De smaak verandert ook. Het echt pikante vind je normaal gesproken alleen in nieuwe olie die net is geperst.

Posted in: Wijn en olijfolie

Levenscyclus …

Gisteren (het was een vrije dag in Italie) kwamen we een van onze buren tegen. Een ontzettend aardige man. Hij is flink op leeftijd, maar altijd buiten bezig en lijkt 20 jaar jonger dan hij is. Zoals altijd maakten we een praatje en in deze periode kan dat alleen gaan over de olijven en alles dat daarmee gepaard gaat.

Na uitgewisseld te hebben wat een slecht jaar dit is, vroeg ik of hij ook last van de olijfvlieg had. In onze olijven zaten wel wat larven namelijk.

Onze buurman had totaal geen last van de vlieg, zijn olijven waren volgens hem perfect. Hij liet zijn kratten zien en we inspecteerden even samen de inhoud. Mijn vriend haalde er vrijwel direct een olijf uit met een gaatje waarin een larve vrolijk zat te eten. Echter, eerijk is eerlijk, zijn olijven leken van betere kwaliteit dan de onze.

Ergens in het gesprek zei ik dat de larven uiteindelijk nieuwe olijfvliegen werden. De man keek mij totaal verbijsterd aan. Wat zegt die buitenlandse nu voor iets achterlijks? Nee, zei hij zeer zeker van zijn zaak. De olijfvliegen komen aanvliegen en leggen een eitje in de olijven. Uit dat eitje komt een larve die de olijven kapot maakt, maar daarna gaat de larve gewoon dood. Vliegen komen aanvliegen!

Toen ik licht protesteerde zei hij: “Kijk maar na hoor, ik weet het zeker. Kijk ook maar op internet!”

Posted in: Wijn en olijfolie

Landbouwgif en medicijnen

We liepen dit weekend vrienden van ons, die iets verderop wonen, tegen het lijf. Ze waren net terug van twee weken vakantie aan zee en na wat kwebbelen over hoe warm het was geweest (erg warm!) en hoe heerlijk het aan zee is vergeleken met bij ons in het binnenland (heerlijk!), vroeg de man wat wij met de olijven van plan waren.

Dat zit namelijk zo. In deze tijd van het jaar begint Jan en Alleman flink tegen de olijfvlieg te spuiten. Onze vriend (en ook andere buren) vraagt het elk jaar wel een keer en elk jaar opnieuw leg ik met groeiend ongeduld uit dat wij absoluut geen gif gebruiken.

Helaas zijn we één van de weinigen. Van iedereen die wat olijfbomen heeft, gewoon voor de olijfolie voor eigen gebruik, horen we in deze tijd van het jaar, afhankelijk van het weer, voorspellingen over de olijfvlieg. Deze vlieg komt als de temperatuur niet te hoog is en als het vochtig is. Ik kan nog wel begrijpen dat een boer die olijfolie moet verkopen om rond te kunnen komen, gif gebruikt. Hobbyboeren zouden dat echter echt niet moeten doen, vind ik. Daarnaast krijgen echte boeren bijscholing over het gebruik van gif en hobbyboeren doen maar wat.

Na een week van elke dag minimaal 37 graden was voorspeld dat het gisteravond zou gaan plenzen (geen drup gevallen!) en dat het 20 graden zou worden. De zon schijnt momenteel volop, geen wolk te bekennen. Het waait alleen wel stevig.

De frantoio (olijvenpers) stuurt berichten over de vlieg naar al hun klanten, zowel de landbouwbedrijven als de individuen. Onze vriend krijgt ook deze waarschuwingen en neemt die bloedserieus. Hij is gisteren een paar uur gif over zijn olijfbomen gaan spuiten. Dat gif maakt alle insecten dood en ook veel kleine andere beestjes. Dat interesseert hem niet. Hij is alleen geïnteresseerd in zijn opbrengst olijfolie. Hij zegt dat hij in het voorjaar weekenden aan het snoeien is geweest en het gras onder de bomen meerdere keren heeft gemaaid en dat al dat werk niet voor niets kan zijn. Hij praat echte boeren na, alsof het werken buiten alleen werk is en geen hobby.

Toen hij zei dat het gif, dat men hier ‘medicijn’ noemt, na 40 dagen helemaal is verdwenen en dus geen kwaad doet aan onze gezondheid, moest ik mezelf echt inhouden om hem niet te beledigen. Ik vind dit soort korte termijn denken oerdom.

Ik dacht dat we inmiddels allemaal wel wisten dat onze gezondheid nogal sterk samenhangt met de gezondheid van alles om ons heen en dat gif spuiten grote gevolgen heeft voor onze omgeving. We hebben nauwelijks nog vogels afgezien van duiven, eksters en kraaien. Vuurvliegjes zien we bijna nooit meer. De olijfvlieg wordt elk jaar een groter probleem omdat er steeds minder natuurlijk evenwicht is (zonder vogels die die vliegen kunnen eten, zonder spinnen en hagedissen die ze vangen). Alles staat met elkaar in verband en vergt een langetermijnvisie. Maar … niemand hier wil naar mij luisteren en ze vinden mij zelfs behoorlijk irritant omdat ik niet in hun redenering meega.

Als klap op de vuurpijl kreeg ik voor de zoveelste keer te horen: als jij ziek bent neem je toch ook medicijnen? Een vergelijking die totaal niet klopt want het gif tegen de vlieg is geen medicijn. Niets of niemand wordt er beter van, het maakt alleen heel veel beestjes dood. Helaas gebruikt iedereen altijd deze achterlijke vergelijking om het gebruik van landbouwgif goed te praten.

Wij wachten zoals elk jaar gewoon af of we olijven kunnen oogsten. Ons plan tegen de olijfvlieg op de lange termijn is om meer en meer ‘inula viscosa’ (kleverige alant) tussen de olijfbomen te zetten. Hierin kan een plaag zitten die zich voedt op de larven van de olijfvlieg. Zo ook in de ‘spino di giuda’ (de valse christusdoorn), die heb ik op meerdere plekken geplant nadat ik er zaden van heb laten uitkiemen. Maar … voordat we hiervan het effect gaan zien zullen er nog wel wat jaren nodig zijn. Ik weet dat het bijna zinloos is omdat wij de enigen zijn die deze planten gebruiken en rondom ons zullen er steeds meer olijfvliegen zijn. Maar, wie weet kan ik af en toe iemand overtuigen van deze aanpak.

Posted in: Wijn en olijfolie

Olijven plukken … het is weer zover!

Ooit begon iedereen eind oktober op z’n vroegst met plukken, maar dit jaar zijn velen afgelopen weekend al begonnen (15 en 16 oktober). Zo ook wij! Momenteel hangen de olijven er nog mooi bij, maar de olijvenvlieg (die eitjes in olijven legt waardoor die kapot gaan zodra er larven uitkomen die de olijven van binnen opeten) vliegt fanatiek rond, dus binnenkort is het te laat.

We hebben enorm ons best gedaan om in een weekend zoveel mogelijk olijven te plukken. De pers waar we altijd naartoe gingen is failliet gegaan en overgenomen door een groot bedrijf die alleen nog hun eigen olijven persen … wat rondvragen gaf ons twee alternatieven. Bij de beste pers kun je echter alleen terecht als je minimaal 300 kg olijven hebt. Heb je minder dan gooien ze jouw olijven bij andere olijven en dan krijg je niet jouw eigen olie. Dat is dus jammer, want je weet niet hoelang die andere olijven al geplukt zijn (hoe langer, hoe slechter de kwaliteit van de olie) en of er gif is gebruikt.

We hadden 17 kratten olijven en dat bleek precies 400 kg te zijn. Helaas is de opbrengst olie erg laag, maar dat is te verwachten als je zo vroeg plukt. We hadden iets meer dan 9% en dat is ongeveer 36 kilo olie hetgeen ruim 38 liter is.

Dat kan veel lijken, maar wij gebruiken per jaar meer olijfolie dan dat.

Dit weekend gaan we door met plukken, maar de volste bomen hebben we inmiddels gedaan dus nogmaals 400 kilo gaan we niet halen, maar we hopen op 200 kilo want dat is bij de andere olijfpers (de tweede keuze) het minimum dat ze accepteren. Zondagavond kunnen we de olijven daar afleveren en maandag krijgen we onze olie.

Hierboven zie je onze 400 kilo olijven, allemaal met de hand geplukt (we zijn zo ongeveer de enigen die dat nog zo doen, iedereen heeft tegenwoordig van die lange stokken met bewegende top waarmee de olijven uit de bomen worden geslagen). Wij houden stug vol de olijven met de hand te plukken zodat ze niet beschadigd worden. Het werk is echt leuk op deze manier en de olie is van iets betere kwaliteit.

Elke avond eten we nu uiteraard bruschetta met onze verse olie en we drinken er wat van onze eigen wijn van vorig jaar bij. Eeuwenlang was dit niet meer dan normaal voor iedereen op het platteland … maar wij zijn de koning te rijk!

Posted in: Wijn en olijfolie

Olijfolie

De oogst was alweer een paar weken geleden, maar het komt er steeds niet van om een blogje te schrijven.

We hadden erg weinig olijven dit jaar. Bij ons in de buurt hadden veel mensen weinig. We waren dus in anderhalve dag klaar met plukken. Onze frantoio (olijvenpers) was dat weekend dicht omdat er te weinig klanten waren. Om de olijven toch zo snel mogelijk geperst te krijgen zijn we op zoek gegaan naar een andere pers die ook kleine hoeveelheden doet. We hadden 6 kratten vol, dat is rond de 120 kilo en normaal heb je minstens 300 of 400 kilo nodig om je eigen olie te kunnen hebben.

De frantoio was een heel eind rijden, maar ze hadden nog plek (we hadden uiteraard eerst gebeld). Ditmaal hebben we op onze olie gewacht. Normaal, bij onze frantoio in de buurt, zetten we onze kratten olijven voor de deur op zondagavond, met een papiertje erop dat ze van ons zijn. Maandag kan ik dan de olie halen.

We hadden dit jaar weinig olijven, maar een heel hoog olie gehalte. 20,5%. Wat een verrassing! We reden met bijna 30 liter olie naar huis en hebben daar direct bruschetta gegeten (geroosterd brood met knoflook erop geraspt en veel olijfolie erover). Zalig. Dit heet officieel ‘bruschetta semplice’.

We eten nu al weken elke dag bruschetta semplice en het verveelt nog niet!

Posted in: Moestuin Toscane, Toscane, Wijn en olijfolie

Rauwe tuinbonen

Ik had er zeker al n’s eerder over geschreven. In Italie eten we de tuinbonen ook rauw, een echte delicatesse! De beroemde combinatie is rauwe tuinbonen met schapenkaas (pecorino).

Ik had in het najaar tuinbonen gezaaid en die zitten inmiddels vol met … bonen (uiteraard!), dus we eten er elke week twee keer ruimschoots van. Als ze zo vers zijn als nu, maximaal 15 minuten tussen plukken en eten, zijn ze nog veel lekkerder dan wanneer je ze in een winkel koopt. Uiteraard. Knapperig en zoet en toch met iets bitters af en toe.

We doen er ook ruim olijfolie overheen. Op de foto ziet dat er niet zo goed uit, maar het is zalig!

Posted in: Toscane, Wijn en olijfolie

Flink snoeien!

We zijn ‘alweer’ twee weken klaar met het snoeien van de olijfbomen. Dit jaar zijn we eindelijk op de gewenste hoogte uitgekomen. Dat wil zeggen, persoonshoogte. Bijna alle bomen kunnen we nu snoeien en plukken zonder ladder.

We hebben stookhout voor jaren en jaren! Maar het ontbreekt ons niet aan plek om dat op te slaan!

Ik maakte deze foto waarop een drastisch gesnoeide olijfboom (in 4 jaar tijd, elk jaar een flink stuk eraf) staat en rechts zijn ‘broertje’. Die is van de buurman en wordt al jaren niet gesnoeid (hij heeft teveel andere bomen!).

Onze bomen waren nog veel hoger en ‘ongesnoeider’ dan die boom rechts, maar het geeft een idee. Ik wil al een tijdje in mijn oude foto’s zoeken naar hoe het er in het begin uitzag hier, om het verschil goed te kunnen zien. Heb uiteraard nog geen tijd gehad!

Posted in: Toscane, Wijn en olijfolie

Olijfbomen snoeien

Het is schitterend weer. Veel te warm voor deze tijd van het jaar, maar we hebben volop genoten. Eindelijk zon!

We zijn begonnen met snoeien van de olijfbomen. Rondom een deel van de bomen staat een laagje water, zoveel heeft het geregend deze winter.

Deze bomen zijn echt voor de laatste keer gekortwiekt. Ze zijn nu eindelijk op de juiste hoogte, na 5 keer flink snoeien. Ze zien er nu wat iel uit, maar over een jaar of maximaal twee zijn het prachtige bomen. Dat hoop ik in elk geval.

Het is heerlijk werk om te doen.

Posted in: Toscane, Wijn en olijfolie

Olijfolie!

Wat een kleur! En wat een smaak … maar die kun je niet van een foto halen. Wat een geur ook … maar helaas kan ook die niet op internet gedeeld worden.

We hadden 258 kilo olijven en dat gaf 30,5 kilo olijfolie. Nu is een kilo olijfolie meer dan een liter, dus we hebben onze 30 liter olie tank helemaal vol en nog wat flesjes extra. Dat is een goed begin van de oogst.

Moet er wel bij vertellen dat we eerst de bomen hebben geplukt met de meeste olijven eraan, want we zijn bang dat de olijfvlieg de olijven verpest. De bomen dichter bij ons huis hebben bijna alle olijven al laten vallen, met ‘dank aan’ de larven van deze vlieg.

Vaak wordt gedacht dat 30 liter olijfolie wel genoeg is voor ons, voor een jaar. Wij gebruiken echter meer olie dan dat. Ik sta er zelf ook van versteld, maar gemiddeld gaat er tussen de 35 en 40 liter olijfolie per jaar doorheen. Het zou dus erg welkom zijn als we nog meer olijven kunnen plukken, maar dan moet wel het weer meezitten (en de schade van de vlieg ook)!

Hieronder onze 30 liter tank, helemaal vol met olie.

Posted in: Toscane, Wijn en olijfolie

Olijven!

Het is weer zover … in Toscane (en zeker ook in Umbrie en andere delen van Italie waar olijfbomen staan) is alles in rep en roer om de olijven te plukken en zo snel mogelijk naar de frantoio (olijfpers) te brengen om daarna, met de eigen olie, heerlijk te genieten van wat ze hier ‘fettunta’ noemen. Dat is ‘fetta unta’ en betekent letterlijk een ‘vette snee’. Una fetta = een snee en unta = vet.

Dat klinkt inderdaad vies, maar … dat is het niet. De pas geperste olie zit boordenvol met smaak en is vaak gepeperd. Je merkt niet dat het vet is. Zo moet goede olijfolie zijn. Er moet in je mond geen spoor van vet achterblijven, anders is de olie namelijk niet goed. Dat leerden we vorig jaar bij een mini cursus olijfolie proeven.

Hierboven een foto van de olijven die we hebben geplukt en op het net hebben laten vallen, met daarnaast een half kratje al vol.

In totaal hebben we dit weekend 12 kistjes olijven geplukt, ongeveer 250 kg (de exacte hoeveelheid hoor ik zodra ik de olie op ga halen).

Hierboven 11 kratten vol. De twaalfde waren we toen nog aan het plukken en tegen de tijd dat we daarmee klaar waren was het donker.

Helaas zijn de voorspellingen voor komend weekend erg slecht, maar wie weet veranderen die nog en kunnen we toch verder gaan met plukken. We hebben nog veel olijfbomen te doen.

Back to Top